BIẾN TRỞ LÀ GÌ ?

0/5 - 0 Bình chọn - 313 Xem

Ngày đăng: 05-01-2023

Biến trở là gì ? Công dụng của biến trở là gì ? Chức năng của biến trở. Ngay từ những ngày học vật lý thì ta đã tiếp xúc với linh kiện biến trở. Vậy biến trở có chức năng gì trong mạch điện. Biến trở và điện trở khác nhau như thế nào ? Điện trở là gì ? Bien tro la gi ? Dien tro la gi ?. Tại sao phải sử dụng biến trở điện trở ?

BIẾN TRỞ LÀ GÌ ?

Biến trở là gì ? Công dụng của biến trở là gì ? Chức năng của biến trở. Ngay từ những ngày học vật lý thì ta đã tiếp xúc với linh kiện biến trở. Vậy biến trở có chức năng gì trong mạch điện. Biến trở và điện trở khác nhau như thế nào ? Điện trở là gì ? Bien tro la gi ? Dien tro la gi ?. Tại sao phải sử dụng biến trở điện trở ?

Biến trở là loại linh kiện chính dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện và được ứng dụng rất nhiều trong thực tế như: Điều chỉnh âm thanh trên tivi, thiết bị loa, độ sáng các bóng đèn, tốc độ quay của quạt, điều chỉnh vận tốc động cơ..

Biến trở là thiết bị có điện trở thuần có thể biến đổi được theo ý muốn. Chúng có thể được sử dụng trong các mạch điện để điều chỉnh hoạt động của mạch điện. Điện trở của thiết bị có thể được thay đổi bằng cách thay đổi chiều dài của dây dẫn điện trong thiết bị, hoặc bằng các tác động khác như nhiệt độ thay đổi, ánh sáng hoặc bức xạ điện từ,…

Ứng dụng biến trở trong mạch điện

Biến trở là gì ? Chức năng và các ứng dụng của biến trở

Cấu tạo chung của biến trở :

Biến trở thường được nối với các bộ phận khác trong một mạch điện gồm ba chốt: hai chốt nối với hai đầu biến trở, chốt còn lại nối với con chạy (hoặc tay quay). Cấu tạo gồm các bộ phận chính như: cuộn dây làm bằng hợp kim (nikelin, nicrom,…), con quay, tay quay và than

Xem hình ảnh mô phỏng biến trở ta có thế thấy biến trở có cấu tạo gồm 3 bộ phận chính:

Cuộn dây được làm bằng hợp kim có điện trở suất lớn
Con chạy/chân chạy: Cho khả năng chạy dọc cuộn dây để làm thay đổi giá trị trở kháng.
Chân ngõ ra gồm có 3 chân (3 cực): hai cực được cố định ở đầu của điện trở ( được làm bằng kim loại) , cực còn lại là một cực di chuyển và thường được gọi là cần gạt. Vị trí của cần gạt này trên dải điện trở sẽ quyết định giá trị của biến trở.

Biến trở là gì ? Cấu tạo biến trở

Dây cuốn: Loại dây này thường sử dụng dây Nichrome với độ cách điện cao. Do đó mà chúng được sử dụng trong các ứng dụng công suất cao đòi hỏi độ chính xác. Tuy nhiên độ phân giải của nhiên liệu này chưa thực sự tốt.

Các vật liệu có trở kháng là nguyên vật liệu chính được sử dụng để tạo ra những chiếc biến trở, cụ thể như sau.
Carbon hay còn được gọi là biến trở than: Đây là vật liệu phổ biến nhất cấu thành từ những hạt carbon. Chi phí rẻ nên được sản xuất với số lượng lớn tuy nhiên độ chính xác không cao.

Nhựa dẫn điện: Thường bắt gặp trong các ứng dụng âm thanh cao cấp. Tuy nhiên chi phí cao khiến chúng bị hạn chế.
Cermet: Đây là loại vật liệu rất ổn định. Tuy nhiên tuổi thọ của chúng không cao và giá thành lớn.

Là dân kỹ thuật điện nói chung, không ai là không biết đến điện trở và biến trở. Cách ký hiệu của biến trở trên bảng vẽ, sách, tài liệu kỹ thuật được thể hiện đầy đủ như hình trên. Chúng ta thường hay hiểu đơn giản biến trở là một dạng điện trở có thể thay đổi được giá trị. Khi nói điện trở 1kΩ thì giá trị của nó chính xác là 1kΩ. Còn khi nói biến trở 1kΩ thì có nghĩa là điện trở có thể thay đổi từ 0Ω-1kΩ.

Các giá trị ảnh hưởng đến biến trở

Giá trị điện trở của một biến trở phụ thuộc vào độ dài của rãnh điện trở mà dòng điện đi qua. Nếu chúng ta sử dụng 2 đầu là A và B của biến trở. Lúc này điện trở tối thiểu có thể đạt được khi di chuyển thanh trượt hoặc cần gạt gần với đầu A vì độ dài của đường điện trở sẽ giảm. Kết quả sẽ là sẽ cho phép 1 lượng lớn dòng điện đi qua và chỉ một lượng nhỏ dòng điện sẽ bị chặn lại.

Theo cách tương tự, điện trở tối đa đạt được khi chúng ta di chuyển thanh trượt gần với đầu C, vì chiều dài của đường điện trở tăng. Kết quả là, một lượng lớn dòng điện bị chặn và chỉ cho phép một lượng nhỏ dòng điện.

Trường hợp tiếp theo, sử dụng 2 đầu B và C điện trở tối thiểu đạt được khi chúng ta di chuyển thanh trượt hoặc cần gạt gần với đầu cực C, vì chiều dài của đường điện trở giảm. Kết quả là, chỉ một lượng nhỏ dòng điện bị chặn và lượng lớn dòng điện được cho phép đi qua.

Theo cách tương tự, điện trở tối đa đạt được khi chúng ta di chuyển thanh trượt gần với đầu A, vì độ dài của đường điện trở tăng. Kết quả là, một lượng lớn dòng điện bị chặn và chỉ cho phép một lượng nhỏ dòng điện.

Bạn cần phải nhớ rằng chúng ta không làm giảm điện trở của dây hoặc đường điện trở; thay vào đó, chúng ta chỉ giảm chiều dài của đường điện trở để giảm điện trở. Khi chúng ta xoay núm bên ngoài bằng tay, cần gạt hoặc thanh trượt sẽ được di chuyển dọc theo đường điện trở.

Biến trở là linh kiện phổ biến

Cách kiểm tra biến trở

Trong thực tế thì không ít lần chúng ta sẽ có thể gặp là mua biến trở bị báo sai giá tri hoặc không hoạt động. Vậy làm cách nào để có thể kiểm tra được nó hoạt động chính xác hay không? Cách duy nhất là sử dụng đồng hồ vạn năng VOM để kiểm tra theo các bước sau

Bước đầu tiên, bạn phải xác định được trong 3 chân của biến trở thì chân nào là chân chạy
Dùng 2 que đo của VOM đo vào 2 chân bất kỳ của biến trở. Chỉnh thang đo sang đo Ohm.
Sau khi xác định được chân chạy, đo lần lượt chân chạy với từng chân của biến trở. Vặn nút xoay để thấy giá trị điện trở thay đổi.

Dùng VOM kiểm tra biến trở

Ngoài ra trong tự động hóa, để điều khiển biến tần hay lấy tín hiệu 4-20mA / 0-10V. Chúng ta dùng biến trở kết hợp với bộ chuyển tín hiệu.

Thiết bị chuyển Biến Trở sang 4-20mA và 0-10V – OMX333UNI

Ngõ vào của OMX333UNI ngoài nhận tín hiệu Biến trở có giá trị từ 100 ohm cho đến 100 Kohm.
Ngoài ra OMX333UNI còn đọc đươc các tín hiệu như : Pt100, can nhiệt K, can nhiệt S, can nhiệt B, can nhiệt E, can nhiệt J..
Nhận được cả tín hiệu analgo như 4-20mA, 0-10vdc, 0-20mA, 0-5vdc, 1-5vdc.
Ngõ ra chọn đươc một trong các tin hiệu sau: 4-20mA, 0-10vdc, 0-20mA, 0-5vdc, 1-5vdc.
Hệ số cách ly : 3.750 VAC do đó OMX333UNI còn dùng làm cách ly.
Nguồn cấp 24Vdc
Có một ngõ ra Relay để điều khiển On/Off như điều khiển nhiệt độ cảm biến Pt100.

Để cài đặt các bộ chuyển đổi trên chúng ta sử dụng công tắc Switch trên thiết bị. Kèm theo đó là bản hướng dẫn kèm theo, dựa vào đó ta chọn ngõ ra ngõ vào dễ dàng.

Bộ chuyển đổi tín hiệu biến trở OMX333UNI